Bọn tôi đến khu vườn tại địa chỉ 3251 Annandale Rd.Falls Church, VA 22042, vừa mua rau, ngắm vườn vừa nói chuyện với người chủ vườn cực kỳ thân thiện. Ai gọi chủ vườn rau này là Bà Rau, bà cũng ừ. Có người gọi là Bà Vườn, bà cũng gật. Để biết được tên thật của ba ,có lần tôi đă hỏi th́ bà nói tên thật của bà là Ngô Thị Bọc.


Quả là tên nào cũng hợp với vẻ lam lũ, ăn mặc có vẻ giản dị, đậm chất làng quê của bà. Nh́n bà Bọc bây giờ, chẳng ai nghĩ rằng khoảng 40 năm trước từng là một cô gái xinh đẹp và sành điệu có tiếng ở Sài thành.


Với tiền lương kha khá, lại chăm chỉ làm thêm, tằn tiện, chắt chiu, do vậy bà trở hành lao động chính nuôi cả gia đ́nh. Và rồi khi một sĩ quan hậu cần trong quân đội Mỹ thời đó mê bà, xin cưới làm vợ, th́ gia đ́nh lại phản đối kịch liệt. Ông bố c̣n đ̣i từ bà nếu lấy chồng nước ngoài. Nhưng t́nh yêu của hai người đă vượt qua thử thách, và kết quả đứa con đầu ḷng ra đời.


Bà xuất thân từ một gia đ́nh công chức nhỏ, nhà đông con nên cuộc sống chồng chất những khó khăn.


Là chị cả của đàn em gái, đầy đủ mười người, bà phải bươn chải cùng bố mẹ kiếm sống. Nhờ có vẻ đẹp lại giỏi tiếng anh, nên bà đă được chân quản lư trong một khách sạn danh tiếng ở đô thị Sài G̣n thời đó.


Đầu những năm bảy mươi thế kỷ trước, chồng bà về mỹ, bà không muốn bỏ gia đ́nh, bỏ quê hương sang Mỹ mà quyết định ở lại Sài G̣n với bố mẹ và các em. Măi đến sát ngày Sài G̣n được giải phóng, bà mới làm giấy để xem phim set đem con sang sum họp với chồng. Sang đây, bà sinh tiếp hai con, cũng vẫn là gái. Nay th́ ba cô con gái của bà đều thành đạt, tốt nghiệp đại học, theo chồng sống ở các tiểu bang khác.


Vậy lư do nào mà bà có được vườn rau lớn và đẹp giữa mảnh đất đắt giá này? Câu hỏi của tôi như chạm vào niềm đam mê, bà Bọc bộc bạch : Bà vốn mê việc trồng cây, đồng áng, nhưng giữa Sài G̣n thuở ấy th́ đến mảnh đất nhỏ để ở cũng không đủ, làm sao có được. Nên ngay từ những ngày đầu sang Mỹ, dù gia đ́nh chồng rất quư bà, muốn bà mở xưởng may, nhưng bà lại quyết t́m mảnh đất để trồng trọt cho thỏa mong ước.


Lúc đầu, bà t́m mua được khu đất hơn một sào tây, cách khu vườn hiện nay không xa. Bà hăm hở trồng rau, nhưng kẹt nỗi, luật pháp sở tại chỉ cho phép trồng rau kinh doanh trên diện tích từ hai mẫu tây trở lên (khoảng 8.000 m2), bà lại cùng chồng t́m mảnh đất khác. “Măi đến năm 1980, khi t́nh cờ qua đây, tôi thấy một phụ nữ rất đẹp đang đóng cọc rao bán nhà và khu đất này. Tôi dừng xe và hỏi mua.


Hóa ra, đây là nhà ở của cặp vợ chồng nghệ xem phim set tren dien thoai sĩ trẻ, họ đang muốn ly dị, nhưng người chồng không đồng ư. Thoáng nh́n khu đất rộng, chất đất màu mỡ, cây cối rậm rạp um tùm lại gần nhà thờ và trường học, thuận lợi đủ điều, tôi rất thích và quyết theo đuổi. Rồi một hôm, họ thông báo đồng ư bán cho chúng tôi mảnh đất với giá rất rẻ so với giá trị đất – 200.000 USD sau thuế. Chúng tôi vui lắm, từ đó bắt tay vào làm trang trại sau bao tháng ngày mong ước”, bà Bọc nhớ lại.


Những ngày đầu quả chẳng dễ dàng ǵ. Khu đất với bao gốc cây hoang dại đă làm găy đến cả trăm lưỡi cưa cùng bao mồ hôi của vợ chồng bà Bọc mới nên trang trại như hôm nay. Sau này, rất nhiều người nḥm ngó, hỏi mua với giá cả triệu đô nhưng bà không bán. Giá nào cũng không bán. Đây là điều mơ ước của bà, nên vợ chồng bà sẽ sống với nó trọn đời.


Đam mê là chính


Nh́n khu vườn xanh mướt, toàn giống rau người dân việt ưa chuộng dùng, tôi hỏi, trang trại rau lớn thế, làm sao bà có đủ sức để kham nổi mọi công việc? Bà Bọc cho hay, bà phải thường xuyên thuê thêm người để cùng làm. Cách đây mấy năm, ông chồng về hưu cũng góp sức với bà. Hằng ngày, ông đánh xe đi lấy bă đậu phụ và mùn gỗ về làm phân bón cho cây.


Rau rất hợp với bă đậu và mùn gỗ, vừa sạch, vừa tốt, lại không có sâu, chứ bà không dùng bất kỳ loại phân bón hay hóa chất nào khác. Không phải chỉ v́ chấp hành luật pháp Mỹ về an toàn vệ sinh thực phẩm, mà bản thân bà cũng muốn vườn rau sạch của ḿnh măi là địa chỉ thân thuộc của người Việt khu vực thủ đô nước Mỹ.


Tôi nh́n thấy trang trại chia thành nhiều khu, phía sau hai ngôi nhà phim set vợ chồng bà sinh sống là những cây hồng, cây bưởi rất sai quả. Kế đó là những giàn bí xanh, giàn mướp, bí ngô… Nhiều nhất là rau muống, rau cải, xà lách, xu hào, bắp cải, mồng tơi, dọc mùng… và hầu như chẳng thiếu một thứ rau thơm, gia vị nào mà người Việt hay dùng như các loại rau húng, mùi tàu, diếp cá…


Bà Bọc chỉ ra luống rau húng xanh mởn: “Giống rau th́ ở Mỹ cũng chẳng thiếu ǵ, nhưng rau thơm th́ nhiều thứ phải lấy giống từ quê nhà sang. Khách mua rau của tôi chủ yếu là người Việt. Khách đến đây mua trực tiếp, thích th́ ra tận từng luống rau tự tay hái”.


Có siêu thị muốn hợp đồng lâu dài, nhưng bà Bọc không thích, bà thích bán kiểu ngày xưa của Việt Nam mới thấy hết hạnh phúc của người làm vườn. Vả lại, rau bán cho mấy trung tâm ăn uống người Việt khu vực thủ đô cùng với khách quen nhiều khi c̣n không đủ nên rau của bà không cần vào siêu thị.


Nhiều người đă lầm khi nh́n trang trại rau xanh tươi mơn mởn này, nghĩ là bà phải thu được bộn tiền. Họ có biết đâu, chi phí cho vườn rau này cũng không hề nhỏ, riêng tiền lương trả công cho người làm thuê đă hơn 10.000 USD/tháng, chưa kể thuế đất và nhiều loại chi tiêu khác.


Thêm vào đó, do thời tiết mùa đông lạnh nên việc làm rau ở khu vực thủ đô này cũng chỉ có mùa, hằng năm chỉ làm từ tháng 4 đến tháng 10. Sau Tết “Con Gà Tây” (tức Lễ Tạ ơn), bà cùng chồng lại xuôi xuống phía nam, nghỉ tại ngôi biệt thự nhỏ trên bờ biển Florida.


“Thế th́ nhất bà rồi. Làm vườn như bà ai chẳng muốn”, tôi đùa.


- Th́ cũng phải nghỉ chứ, hai vợ chồng đă già rồi. Ấy thế nhưng chỉ có mấy tháng không được làm rau lại nhớ lắm. Bởi anh có biết không? Làm rau ở đây, bao giờ tôi cũng có cảm giác như đang làm rau trên quê hương ḿnh vậy… Lư do tôi sống chết với cái nghề này cũng v́ thế.


Bà Bọc nói xong, cười thỏn thẻn, rồi thon thón chân đất ra tít đầu vườn hái rau tía tô cho một chị khách hàng đang chờ để mang nhanh phục vụ ông chồng và đám bạn nhậu ở nhà.


Nh́n bà, tôi bất giác nhớ lại cảnh những người dân quê tôi trong dịp ra đồng. Thế mới biết, sức sống đồng quê của dân ḿnh mới dai dẳng và mănh liệt làm sao.